Kwaliteit van de buitenlucht

Luchtvervuiling heeft een rechtstreekse impact op de volksgezondheid en het milieu.

We zien een grote verbetering in de afgelopen dertig jaar, maar er zijn nog steeds inspanningen nodig voor bepaalde verontreinigende stoffen die met name de luchtwegen aantasten, zoals fijnstof en stikstofoxiden (NO₂).

Tegenwoordig wordt de kwaliteit van de buitenlucht beoordeeld als - Redelijk goed

De impact van fijnstof op de gezondheid

De impact van fijnstof op de gezondheid hangt af van hun chemische aard en grootte (fijnere deeltjes dringen dieper door in de luchtwegen).

De voornaamste uitstoters van fijnstof

De uitstoot van fijn stof werd in 2021 voor 31 percent gedaan door het wegverkeer, voor 29 percent door woningen, voor 16 percent door afvalbeheer, voor 13 percent door industrie (processen) en gebruik van producten, voor 6 percent door de tertiaire sector, voor 1 percent door energieproductie en voor 4 percent door andere bronnen

(Gegevens 2021)

De uitstoot van fijnstof neemt af

Totale primaire emissie van fijnstof (PM₁₀)

Totale primaire emissie van fijnstof (PM10) - tussen 1990 en 2006 is de emissie van fijnstof gedaald van ongeveer 1700 ton naar 800 ton, of een vermindering van 53 percent in vijftien jaar. De uitstoot is tussen 2006 en 2021 gedaald tot onder de 500 ton, ofwel met 43 percent in vijftien jaar. De gegevens van 2020 en 2021 zijn waarschijnlijk beïnvloed door COVID-maatregelen.

Stikstofdioxideconcentraties (NO₂)

NO₂ is een chemische verbinding die ook in de lucht voorkomt en mag niet worden verward met fijnstof. De door de meetstations gemeten concentraties voldoen aan de Europese doelstellingen (40 µg/m³) maar niet aan de nieuwe aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (10 µg/m³).

Voornaamste bronnen van stikstofdioxide

Gemiddeld houdt 45% van de gemeten NO₂  -concentratie verband met een oorzaak buiten het Brussels Gewest (achtergrondverontreiniging en gewestoverschrijdende bijdrage), 11% komt overeen met stedelijke achtergrondverontreiniging en 44% is verkeersgerelateerd.

(Gegevens 2015-2019)

Totaal energieverbruik van het Gewest

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verbruikte in 2021 18.405 GWh energie (voornamelijk aardgas, elektriciteit en brandstoffen en andere aardolieproducten).

De voornaamste verbruikers zijn: (Gegevens 2021, deels met invloed van COVID-maatregelen)

40% Woningen

35% Kantoren

20% Transport

Totaal energieverbruik van het Gewest

Totaal energieverbruik van het Gewest

In 2024 heeft het Brussels Gewest bijna 18500 gigawattuur verbruikt. Tussen 2004 en 2021 is dit verbruik met 23 procent gedaald. De gegevens van 2020 en 2021 zijn waarschijnlijk beïnvloed door COVID-maatregelen.

Energieverbruik van woningen

Dit verbruik is gerelateerd aan(Gegevens 2021)

koken voor 3 percent, elektrische apparatuur voor 13 percent, de verwarming van sanitair warm water voor 13 percent en de verwarming van de woning voor 71 percent.

-41% sinds 1999 Deze daling wordt onder meer verklaard door het gedrag van de burgers die letten op hun verbruik (of dat moeten doen door de energieprijs), de verbetering van de isolatie van gebouwen en de evolutie van de huishoudelijke apparatuur.

Uitstoot van broeikasgassen (BKG)

• -Dit betreft voornamelijk CO₂
• -Energieverbruik is de voornaamste bron van emissies :

57% Verwarming van gebouwen (woningen en kantoren)(Gegevens 2021)

23% Transport
(Gegevens 2021)

Dalende emissies sinds 2004

Gelijklopend met de vermindering van het energieverbruik

Emissie van broeikasgassen

In 2021 werd bijna 3300 kiloton CO2-equivalent aan broeikasgassen uitgestoten. Tussen 2005 en 2021 is deze uitstoot met 26 procent gedaald. De gegevens van 2020 en 2021 zijn waarschijnlijk beïnvloed door COVID-maatregelen.

Een jaar afval in Brussel, dat is :
(Gegevens 2021)

Meer dan 1700000 ton voor alle sectoren samen, inclusief 343000 ton afval geproduceerd door huishoudens.

Stedelijk afval dat is gerecycleerd of klaargemaakt voor hergebruik

Leidingwaterverbruik door de gezinnen

De Brusselse gezinnen verbruiken ongeveer twee derde (69%) van het totale watervolume dat in het Brussels Gewest wordt gefactureerd. Dat verbruik zou een van de laagste in Europa blijven.

Stabiel waterverbruik per inwoner

En dit sinds 2012, na een gestage daling. Maar een invloed van de lockdown en het telewerken is waargenomen in 2020 en 2021.

Waterverbruik per inwoner

Het huishoudelijk waterverbruik daalde tussen 2005 en 2012 met 11 percent en bleef daarna stabiel op 96 liter per dag per inwoner tussen 2012 en 2019 maar steeg in 2020 tot 99 liter per dag en in 2021 tot 101 liter per dag.

Het gebruik van meer waterbesparende uitrustingen, alsook het inkomen en de bewustwording van gezinnen inzake duurzaam watergebruik zouden deze evolutie verklaren. Maar de recente stijging zou een weerspiegeling kunnen zijn van groeiende behoeften.

Kwaliteit van de waterlopen en het Kanaal

Het water van de Zenne is het meest vervuild en blijft ver verwijderd van de kwaliteitsdoelstellingen, ondanks een netto verbetering van de fysisch-chemische kwaliteit. De Woluwe is relatief goed bewaard gebleven, maar sommige verontreinigende stoffen zijn aanwezig en andere nemen toe. Het water van het Kanaal heeft een middelmatige kwaliteit, dat op biologisch vlak is achteruit gegaan.

Zenne: Opgelost zuurstofgehalte ( P10) -concentratie) aan de uitgang van het gebied.

De Brusselse doelstelling is dat het opgelost zuurstofgehalte (P10-concentratie) in het water hoger is dan 6 milligram per liter. De kritieke drempel voor het leven van de vissen is 3 milligram per liter. In 2001 bedroeg de concentratie 0,05 milligram per liter bij het verlaten van het Gewest. In 2007, bij de ingebruikname van het waterzuiveringsstation Brussel-Noord, steeg de concentratie tot iets meer dan 2 milligram per liter. Daarna steeg het tot 2012 en sindsdien heeft het zich gestabiliseerd op gemiddeld iets minder dan 6 milligram per liter.

Een «groene» stad

In 2020 was 52 percent van het Brussels Gewest bedekt met vegetatie. En 14,6 percent is beschermd gebied - 3 Natura 2000-gebieden en 18 natuur- of bosreservaten.

Gecultiveerde ruimte

Professionele landbouw: 209 ha aan landbouwgrond (voornamelijk grasland) krijgt subsidies van het Europees gemeenschappelijk landbouwbeleid.
En ongeveer 33 ha aan stadslandbouwprojecten zijn in directe verbinding met locale consumenten.(Gegevens 2022-2023)

Collectieve en familiale moestuinen: 79 ha worden gecultiveerd door Brusselaars op 392 moestuinsites. (Gegevens 2018)

Ruimten voor de Brusselaars

Geluidsoverlast gerelateerd aan het verkeer

Het wegverkeer is de belangrijkste bron van geluidsoverlast gerelateerd aan het verkeer, ver voor het luchtverkeer ... maar het wordt anders ervaren.(Gegevens 2021)

Meer dan 3 op de 10 inwoners leefden in een omgeving met veel lawaai van wegverkeer in 2021 (vergeleken met meer dan 6 op de 10 in 2016) als gevolg van de invoering van de 30 km/u-zone en de COVID-gerelateerde gezondheidscrisis.

's Nachts werd de slaap van 3 op de 10 Brusselaars mogelijk verstoord door het lawaai van het wegverkeer in 2021 (in tegenstelling tot meer dan 7 op de 10 in 2016).

Lawaai van vliegtuigen verstoort de slaap van 4 op de 10 Brusselaars (in tegenstelling tot 1 op de 10 in 2016), met een luchtverkeer dat nog vertraagd was door de gezondheidscrisis.

Waar vindt u rust?

Sommige mensen in Brussel hebben het geluk in een rustige omgeving te wonen, in buurten waar het gemiddelde geluidsniveau geen grote overlast veroorzaakt. De impact van het transport en economische, commerciële en recreatieve activiteiten is daar beperkt.

Anderen moeten dan weer de "rust gaan opzoeken" door zich te verplaatsen naar de openbare plaatsen en groene ruimten. Helaas zijn deze gebieden zeldzaam in het centrum en in de eerste kroon, en zijn ze ook niet altijd even rustig ...

Bodemafdekking

Behandeling van verontreinigde bodems

Bodemverontreiniging (en grondwaterverontreiniging) vindt haar oorsprong in de verstedelijking en het industriële verleden van het Brusselse grondgebied. Deze vervuiling houdt een risico in voor de menselijke gezondheid en voor de ecosystemen.

Tussen 2005 en 2023 werd 1130 ha grond opnieuw beschikbaar gemaakt voor de ontwikkeling van economische, residentiële of recreatieve activiteiten.

Cumulatieve oppervlakte behandelde grond

Tussen 2005 en 2018 werd 608 hectare grond beheerd of gesaneerd.

De uitgevoerde sanerings- en risicobeheersmaatregelen omvatten de behandeling van :